Wysokość odsetek to podstawowe kryterium przy ocenie każdej lokaty. Wyjaśniamy, w jaki sposób można prosto obliczyć zysk na lokacie.
Osoby zakładające lokaty bankowe, zwykle mają dwa główne powody swojej decyzji. Pierwszym z nich jest bezpieczeństwo przechowywania środków w banku. Nie będą one tak zagrożone kradzieżą, jak gotówka spoczywająca w przysłowiowej skarpecie. Drugim ważnym powodem lokowania pieniędzy w banku są oczywiście zyski z posiadanego kapitału (odsetki). Niektóre banki udostępniają kalkulatory online pozwalające na obliczenie zysku z lokaty. Nie stanowi to jednak reguły. Właśnie dlatego warto dowiedzieć się więcej o zyskach z lokaty i sposobach ich obliczania. Prezentujemy informacje na ten temat, które przydadzą się nie tylko osobom właśnie szukającym kolejnej lokaty bankowej.
Zyski z większości lokat oblicza się bardzo łatwo
Jeżeli spojrzymy na aktualną ofertę lokat bankowych, to okaże się, że zdecydowanie przeważają w niej najprostsze depozyty. Mowa o lokatach posiadających stałą stawkę oprocentowania i jednokrotną kapitalizację (na koniec okresu oszczędzania). Lokaty ze zmiennym oprocentowaniem, które zależy na przykład od poziomu inflacji lub stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego, obecnie są o wiele mniej popularne. W ofercie banków znajdziemy również stosunkowo niewiele lokat progresywnych. Oprocentowanie takich depozytów terminowych jest z góry określone i rośnie z miesiąca na miesiąc. Warto wiedzieć, że lokaty progresywne cechują się comiesięczną kapitalizacją, czyli dopisywaniem kolejnych odsetek do salda oszczędności. Dlatego typowa lokata progresywna daje możliwość zachowania części odsetek po przedterminowej wypłacie pieniędzy z banku.
Typowe lokaty bankowe ze stałym oprocentowaniem i jednokrotną kapitalizacją (na koniec okresu oszczędzania) najczęściej cechują się zerowym zyskiem w razie wcześniejszej wypłaty środków. Zasady obliczania zysku odsetkowego z takich lokat są jednak prostsze. Dokładne obliczenia można przeprowadzić przy pomocy zwykłego kalkulatora.
Wyniki obliczeń powinny uwzględniać podatek …
Przed zaprezentowaniem wzoru pozwalającego na obliczanie zysku z lokat, warto przypomnieć o dwóch ważnych kwestiach. Pierwszą z nich jest sposób prezentacji oprocentowania lokat przez banki. Trzeba pamiętać, że te instytucje podają stawki oprocentowania wszystkich depozytów w ujęciu rocznym. Przykładowa trzymiesięczna lokata z oprocentowaniem wynoszącym 2,00%, posiada faktyczną stawkę oprocentowania na poziomie 0,50% w skali kwartału (3 miesiące/12 miesięcy x 2,00%). Warto jednak wiedzieć, że podany powyżej wynik uwzględnia zryczałtowany podatek od zysków kapitałowych. Ta danina zwana potocznie podatkiem Belki, posiada stawkę 19% i obecnie jest naliczana z dokładnością do 1 grosza („w górę”).
Wspomniany wcześniej wzór na obliczanie zysku z lokaty z stałym oprocentowaniu i jednokrotnej kapitalizacji zaprezentowaliśmy poniżej. Wygląda on następująco:
Kwotowy zysk z lokaty po opodatkowaniu = zdeponowana kwota x (oprocentowanie lokaty w skali roku x (liczba miesięcy oszczędzania/12) x 81%)
Na podstawie powyższego wzoru można obliczyć, że zysk z kwartalnej lokaty o oprocentowaniu 2,50% i wartości 10 000 zł wyniesie 50,63 zł. Aby wyznaczyć procentowy zysk z lokaty (0,506% w skali 3 miesięcy oraz 2,025% w skali roku), po prostu nie trzeba wymnażać otrzymanego wcześniej wyniku przez zdeponowaną kwotę.
Podany wzór można również zastosować do lokat progresywnych. W takim przypadku, będzie on jedynie szacunkowy. Dokładne obliczenia zysku z lokaty progresywnej są bardziej skomplikowane. Właśnie dlatego warto zastosować uproszczony wariant kalkulacji, który praktycznie zawsze jest wystarczająco dokładny. Najpierw trzeba jednak obliczyć średnie oprocentowanie lokaty progresywnej (zobacz poniższy przykład).
Przykładowa lokata o wartości 10 000 zł ma stawkę oprocentowania wynoszącą w kolejnych miesiącach odpowiednio: 0,20%, 0,20%, 0,30%, 0,40%, 0,70%, 1,00% oraz 1,40%
Średnie oprocentowanie lokaty progresywnej (średnia arytmetyczna z miesięcznych stawek) = 0,60% w skali roku
Kwotowy zysk z lokaty po opodatkowaniu = 10 000 zł x (0,60% x (7/12) x 81%) = 28,35 zł
Inflacja mocno zmienia poziom zysków z lokaty
Warto podkreślić, że wszystkie powyższe wyniki mają charakter nominalny, czyli nie uwzględniający inflacji. Jeżeli znamy poziom inflacji w okresie oszczędzania, to można obliczyć realny zysk z lokaty. W przypadku niewielkiej inflacji, wystarczająco dokładne są poniższe wzory:
Procentowy realny zysk z lokaty (po opodatkowaniu) = procentowy zysk z lokaty po opodatkowaniu – stopa inflacji w czasie trwania lokaty
Kwotowy realny zysk z lokaty (po opodatkowaniu) = deponowana kwota x procentowy realny zysk z lokaty (patrz powyżej)
Podczas stosowania podanych wzorów warto pamiętać, że inflacja powinna odpowiadać okresowi oszczędzania. Jeżeli wykonujemy obliczenia dla lokaty trzymiesięcznej, to trzeba wziąć pod uwagę również trzymiesięczną inflację. Przykład kwartalnej lokaty o rocznym oprocentowaniu 2,50% i wartości 10 000 zł wskazuje, że przy inflacji 0,40% realny trzymiesięczny zysk wyniesie około 0,106%. Po przeliczeniu na złote będzie to kwota równa 10,60 zł. Ten przykład pokazuje, że uwzględnienie inflacji diametralnie może zmienić poziom obliczonych zysków z lokaty.
