Czy można zbudować dom bez kosztorysu? Zapewne można, zwłaszcza gdy budowa nie jest finansowana z kredytu. W praktyce jednak, jeśli nie przygotujemy kosztorysu, to zaplanowanie inwestycji, jej realizacja i kontrolowanie postępu prac są znacznie trudniejsze.
Sprawa jest jasna, gdy zamierzamy zbudować dom, wykorzystując w tym celu kredyt hipoteczny. Oferty poszczególnych banków różnią się między sobą. Różnice dotyczą m.in. oprocentowania, prowizji, sposobu liczenia zdolności kredytowej oraz kontroli i rozliczania wydatków. Potencjalny kredytobiorca, niezależnie jednak od tego, do którego banku się uda, w każdym przypadku musi dysponować kosztorysem budowy (a także m.in. projektem budowlanym oraz aktem notarialnym potwierdzającym własność działki). Niektóre banki dodatkowo wymagają, aby kosztorys był wypełniony na specjalnym formularzu. Z reguły inwestor sam może przygotować kosztorys, jeśli jednak nie posiada doświadczenia i dobrej orientacji w branży budowlanej, to takie zadanie może okazać się dla niego zbyt trudne. Lepiej więc, aby skorzystał z pomocy specjalisty. Kupując projekt gotowy, może zamówić opracowany przez doświadczonego specjalistę kosztorys lub skorzystać z promocji i wybrać projekt, do którego kosztorys jest dodawany bezpłatnie. To cenny dodatek, który ułatwia realizację inwestycję. Jest tym cenniejszy, że niektóre banki wymagają, aby kosztorys został opracowany przez uprawnionego kosztorysanta lub żeby został podpisany przez specjalistę legitymującego się odpowiednimi uprawnieniami. Fachowiec z całą pewnością lepiej orientuje się w cenach materiałach budowlanych, kosztach robocizny i wynajmu maszyn. Kwoty przez niego wyliczone lepiej więc oddają realną wysokość wydatków.
Profesjonalnie przygotowany kosztorys składa się z kilku części (przedmiaru robót, kosztorysu uproszczonego i szczegółowego, zestawienia robocizny, materiałów i sprzętu). Jest opracowywany w taki sposób, aby bez problemu mogła z niego korzystać osoba, która nie posiada doświadczenia w branży budowlanej. Kosztorys stanowi podstawę do rozliczeń z bankiem – na jego podstawie są ustalane terminy oraz wysokość kolejnych transz. Ten dokument przydaje się nie tylko podczas ubiegania się o kredyt i ustalania harmonogramu finansowania. Jest przydatny również podczas prowadzenia negocjacji z firmami wykonawczymi oraz później – podczas sprawowania rzetelnej kontroli nad postępem prac.
Kredyt na budowę domu czy zakup mieszkania to pozornie podobne produkty, które jednak w dużej mierze różnią się między sobą. Różnice dotyczą między innymi sposobu ich uruchamiania. W przypadku budowy domu inwestor nie otrzymuje z góry całej kwoty. Wypłaty są dokonywane w transzach, po zakończeniu i rozliczeniu kolejnych etapów budowy. Bank może kontrolować inwestora na każdym etapie, aż do momentu zawiadomienia o zakończeniu budowy. Spłacanie pełnych rat kredytu rozpoczyna się po wypłacie całej kwoty, ale już od pierwszej transzy kredytu inwestor musi spłacać odsetki od zadłużenia.
