Polski sektor rolno-spożywczy, podobnie jak inne gałęzie gospodarki, doświadczył wielu zmian po 1989 r. Na jego sytuację wpływały nie tylko uwarunkowania makro i mikroekonomiczne w przeobrażającym się państwie, ale także wydarzenia związane np. z akcesem do struktur Unii Europejskiej. Ponadto, jest jedną z niewielu gałęzi, która stale odnotowuje wzrost eksportu za granicę.
Czym jest sektor rolno-spożywczy oraz jaka jest jego sytuacja w Polsce?
Pod pojęciem sektora spożywczego kryją się producenci żywności (przeznaczonej dla ludzi i zwierząt) oraz napojów (również alkoholowych). Poza nim znajdują się osoby trudniące się dystrybucją żywności, rybołówstwem, rybactwem, hodowlą zwierząt oraz wytwarzaniem płodów rolnych.
Natomiast sektor rolny zajmuje się dostarczaniem do gospodarki przede wszystkim płodów ziemi i surowców powstałych w wyniku hodowli zwierząt.
Jak widać, mimo pewnych ograniczeń, sektor rolno-spożywczy obejmuje bardzo wiele obszarów. Ponieważ produkowane towary są później konsumowane przez ludzi i zwierzęta, podlega on ścisłym przepisom krajowym i unijnym w zakresie obowiązujących norm. Dotyczą one nie tylko aspektów sanitarnych związanych z produkcja żywności, ale także np. ochrony środowiska.
Warto zaznaczyć, iż Polska jest jednym z największych producentów żywności w UE. W roku 2012 kraj zajął ósme miejsce w rankingu UE dotyczącym eksportu żywności. Wynik ten jest efektem wielu przemian technologicznych w państwie oraz otwarcia granic na polską żywność. Jak podkreśla Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych, nasz kraj ma szczególny potencjał w dziedzinie żywności ekologicznej. Potwierdzają to słowa byłego Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisława Kalemby, że sukces eksportowy rodzimych produktów tkwi w ich naturalnym smaku i wysokiej jakości. Co ważne, produkcja idzie na eksport, a miejsca pracy pozostają w kraju.
Ponieważ sektor ten pozostaje mało wrażliwy na wahania koniunktury, nie odczuł on w sposób znaczący załamania na światowych rynkach finansowych. Jedynie w 2008 r. odnotował spadek produkcji o 1%. W kolejnych latach powrócił na ścieżkę wzrostu osiągając za każdym razem wynik dodatni w przedziale 4-5%.
Jakie są potrzeby polskiego sektora rolno-spożywczego?
Polskie rolnictwo wciąż potrzebuje nakładów na modernizację tak, aby móc konkurować z największymi światowymi gospodarkami. W tym zakresie nieocenione okazały się dotacje z funduszy Unii Europejskiej, po które wciąż zgłaszają się kolejne osoby. Jednak również należy zwrócić uwagę krajowej polityki i finansów na ten obszar. Dlatego też szczególnie ważne jest rozwój bankowości dedykowanej dla tego sektora.
Jak kształtuje się oferta bankowa dla sektora rolno-spożywczego?
Niestety, oferta dla sektora rolno-spożywczego wciąż pozostaje uboga.
Jednym z pionierów, który równocześnie posiada najszerszy wachlarz produktów dla tej gałęzi gospodarki, jest bank PEKAO SA. W grudniu 2015 r. uruchomił specjalny dedykowany program rabatowy oraz karty płatnicze. Z ich wykorzystaniem rolnicy oraz firmy z branży mogą dokonywać zakupu niezbędnych produktów po preferencyjnych cenach. Dotyczy to m. in. środków ochrony roślin, prenumerat gazet branżowych, zakupu samochodu czy maszyn.
Karta Agrar MasterCard jest dostępna w dwóch wersjach – jako karta kredytowa bądź debetowa dołączona do bieżącego rachunku klienta lub firmy. Ich posiadacze mogą korzystać ze zniżek wiodących firm takich jak np. Ciech (lider rynku chemicznego), Orlen, Mercedes-Benz, Ursus czy Polskiego Wydawnictwa Rolniczego. Wśród najważniejszych usług, na które przysługuje rabat należy nadmienić: darmowy przeglądu ciągnika, zniżki na zakup samochodów, podzespołów i olejów oraz na remont posiadanych pojazdów. Ponadto, karta Agrar umożliwia skorzystanie z atrakcyjnej oferty wycieczek do Grecji oferowanych przez biuro podróży Grecos.
Już teraz karty Agrar pozwalają cieszyć się zniżkami w około 2000 placówkach. A będzie ich jeszcze więcej, gdyż Bank planuje rozszerzyć listę marek współpracujących tak, aby oferowany produkt umożliwiał dostęp do jak największej ilości zniżek. Mają one zapewnić korzyści nie tylko samym przedsiębiorcom i rolnikom, ale także ich rodzinom.
Co ważne, posiadacze tych kart mogą bezpłatnie podejmować gotówkę z blisko 1 800 bankomatów na terenie całego kraju oraz 17 000 bankomatów z Grupy UniCredit za granicą. Jeżeli w danej miejscowości nie ma bankomatu PEKAO SA, to wszyscy posiadacze kart Agrar dołączonych do rachunku firmowego, będą mogli bez dodatkowych opłat wypłacać pieniądze z dowolnego urządzenia.
Ponadto, wśród kredytów oferowanych przez PEKAO SA od niedawna znajduje się specjalna dedykowana Pożyczka Ekspresowa Agro. Uzyskane w ten sposób środki można wykorzystać na dowolny cel związany z działalnością w sektorze rolno-spożywczym – począwszy od zakupu środków produkcji aż po drobne modernizacje gospodarstwa. W ten sposób można pozyskać nawet do 100 tys. zł. Równocześnie okres spłaty zobowiązania jest na tyle długi, aby nie obciążać znacząco budżetu domostwa czy firmy.
Produkt ten ma jednak drobne obwarowania. Można się ubiegać o równowartość 60% przychodów ze sprzedaży za rok poprzedzający. Jednakże kwota ta nie może być wyższa niż 100 000 zł. Bank udziela środków poprzez przelanie ich na rachunek dłużnika. Natomiast, czas kredytowania waha się między 12 a 60 miesięcy. Raty (część odsetkowa i kapitałowa) są spłacane raz w miesiącu, a od klienta zależy wybór czy będą to płatności równe czy malejące. Co ważne, bank nie wymaga dokumentacji ponoszonych wydatków ani zabezpieczenia rzeczowego pod udzielany kredyt. Uproszczone procedury oraz wygodny sposób spłaty ma na celu dać szansę rolnikom na szybkie dostosowanie się do zmieniających się warunków wokół prowadzonego biznesu. Co ważne bank precyzuje swoją ofertę w zależności od tego, jaką rolę przedsiębiorca pełni w łańcuchu dostawy.
Ponadto, bank angażuje się w międzynarodowe kojarzenie biznesu w ramach sektora rolno-spożywczego. Świadczy o tym chociażby zorganizowane w marcu 2015 r. spotkanie w ramach Targów Macfrut. Przedstawiciele z Polski i Włoch mieli okazję się spotkać i omówić ewentualne warunki przyszłej współpracy. Biorąc pod uwagę bieżące wydarzenia za wschodnią granicą, takie działanie ułatwia poszukiwanie nowych rynków zbytu.
Finansowaniem agrobiznesu zajmuje się również Raiffeisen Polbank, który szczyci się swoim międzynarodowym doświadczeniem w tym zakresie. Dzięki współpracy z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa bank dysponuje sztabem doradców służących radą, na jakie tory najlepiej skierować planowe przedsięwzięcie. Ponadto, oferuje porady w zakresie dotacji unijnych dla sektora rolno-spożywczego, które są udzielane w ramach realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 r.
Doradcy z tej placówki służą swoją wiedzą także w zakresie finansowania obiektów zabudowy dla gospodarstw wielkotowarowych. W tym celu stworzono specjalny program -Fermy 600?. Co więcej, można uzyskać pomoc w ramach planowanej integracji pionowej lub współpracy tych jednostek. Dla przedsiębiorstwa z branży rolno-spożywczej oznacza to racjonalizację kosztów. Wszystko to jest możliwe dzięki rozbudowanej współpracy z firmami w tej branży.
Co ciekawe, bank oferuje również usługi leasingowe, które mogą się przyczynić do podniesienia innowacyjności agrobiznesu. Produkt ten powstał dzięki partnerstwu Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego.
Z punktu widzenia sektora rolno-spożywczego bardzo ważny jest kredyt skupowy. Czym jest oraz gdzie najlepiej go zaciągnąć?
Przeznaczenie kredytu jest znacznie szersze niż wskazuje na to jego nazwa. Środki służą nie tylko na dokonanie zakupu wybranych produktów, ale także do skupu odpadów z produkcji rolnej. Ponadto, nie ważna jest forma tych produktów – mogą mieć postać nieprzetworzoną bądź być półproduktami lub wręcz finalnymi towarami. Istnieje jedno bardzo ważne obostrzenie. Mianowicie, o kredyt skupowy nie mogą ubiegać się osoby chcące go wykorzystać na zakup produktów przeznaczonych do wytwarzania alkoholu.
Aby aplikować o tę formę finansowania, dana osoba musi się legitymować tytułem przedsiębiorcy krajowego uprawnionego do czynności związanych ze skupem, przetwórstwem bądź przechowywaniem produktów z branży rolno-spożywczej.
Wciąż niekwestionowanym liderem w tym zakresie pozostaje bank BGŻ BNP Paribas. Wpływają na to przede wszystkim proponowane warunki udzielenia kredytu. Po pierwsze, jest on dedykowany dużo szerszemu gronu osób – również tym skupującym np. słomę ciepłowniczą. Po drugie, można go uzyskać w innej walucie niż złoty polski, a wśród najważniejszych należy wymienić: euro, dolary amerykańskie (USD), funty brytyjskie oraz franki szwajcarskie. W przypadku innych jednostek niezbędna jest konsultacja z doradcą. Ponadto, bank oferuje trzy warianty spłaty zobowiązania – poprzez jednorazową wpłatę, w systemie ratalnym lub w proporcji zależnej od upłynnienia zapasów. Należy przy tym pamiętać, iż oprocentowanie jest zmienne w czasie i zależy od stopy referencyjnej 1M/3M lub WIBOR/LIBOR/EURIBOR.
Dodatkowo, bank oferuje przedsiębiorcom dodatkowe usługi np. z zakresu factoringu. Wybierając więcej niż jeden produkt bankowy w tej placówce można negocjować korzystniejsze warunki kredytu skupowego.
Warto również pamiętać, iż to bankowości spółdzielczej przyświeca cel kredytowania sektora rolno-spożywczego na preferencyjnych warunkach. Obserwując warunki dostępnych ofert, można wysnuć wniosek, iż są one bardzo zróżnicowane między poszczególnymi placówkami. Jednakże i tak najlepiej w tym porównaniu nadal wypada bank BGŻ BNP Paribas.
Podsumowując?
? polski sektor rolno-spożywczy mimo kryzysu finansowego, prężnie się rozwija. Świadczą o tym chociażby wyniki polskiego eksportu żywności. Jednakże, ten dział gospodarki wciąż wymaga wielu nakładów finansowych zmierzających do modernizacji i usprawnienia krajowych gospodarstw. W tym celu niezbędne są bezzwrotne dotacje unijne oraz rozwój bankowości wpierającej ten sektor. Niestety, oferta banków wciąż pozostaje skromna. Obecnie, PEKAO SA jest placówką, która proponuje najbardziej zróżnicowany wachlarz produktów. Oprócz typowej działalności finansującej, bank ten wprowadził karty Agrar MasterCard uprawniające do wielu zniżek. Natomiast, Raiffeisen Polbank skierował do tej branży specjalny program -Farma 600?. Jednakże, jeśli przedsiębiorca poszukuje banku oferującego kredyt skupowy, to powinien skierować swoje kroki do oddziału BGŻ BNP Paribas.
